ارزشيابي يكي از اجزاء ضروري هر مداخله آموزشي به شمار مي رود. از طريق ارزشيابي مي توان ميزان دستيابي به اهداف اختصاصي برنامه هاي آموزشي و نيز اشكالات و نواقص احتمالي در طراحي برنامه آموزشي پي برد و در صورت لزوم، فعاليت هاي آموزشي را اصلاح کرد يا بهبود بخشيد.
طبقه بندی های مختلفی در ارزشیابی آموزشی وجود دارد. طبقه بندي براساس زمان و هدف، دسته بندي براساس معيار مورد استفاده و تفسير نتايج، دسته بندي براساس نحوه اجراي آن، و دسته بندي براساس موقعيت ارزشيابي کنندگان از انواع این دسته بندی ها هستند که در ذیل به طور مختصر به آن اشاره شده است.
الف) طبقه بندي براساس زمان و هدف
-
ارزشيابي آغازين (Pre-assessment): اين نوع ارزشيابي، پيش از انجام فعاليت هاي آموزشي و براي پاسخ به اين دو پرسش طراحي و اجرا مي شود:
-
ارزشيابي تشخيصي (Diagnostic Evaluation): در اين نوع ارزشيابي، سنجش آموخته هاي پايه و رفتار ورودي فراگيران و قضاوت درباره ميزان آمادگي آنان براي شروع برنامه آموزشي جديد انجام مي شود. اين نوع ارزشيابي با هدف تشخيص مشکلات يادگيري فراگيران در يک موضوع آموزشي است. اگر اين نوع ارزشيابي در ابتداي آموزش انجام شود، هدف آن قراردادن فراگيران در موقعيت هاي مناسب آموزشي و تعيين بهترين نقطه شروع آموزش از لحاظ تأ ثير گذاري جريان آموزشي بر فراگيران است. اگر ارزشيابي تشخيصي همزمان با فعاليت آموزشي اجرا شود ، هدف آن يافتن علل شکست فراگيران در ياد گيري خواهد بود.
-
ارزشيابي تكويني :(Formative Evaluation) وقتی اجرا مي شود که فرآيند آموزش در جريان است و يادگيري فراگيران در حال شکل گيري است. از نتايج آن براي اصلاح اجزای يک برنامه آموزشي يا فرايند آموزش استفاده می شود و به تصميمات مربوط به تدوين و اصلاح برنامه کمک مي کند.
-
ارزشيابي تجمعي :(Summative Evaluation) در پايان دوره آموزشي و با هدف تعيين ميزان آموخته هاي فراگيران در طول يك دوره آموزشي انجام مي شود. در اين نوع ارزشيابي، مجموع يادگيري هاي فراگيران در طول يک دوره آموزشي اندازه گيري مي شود و مورد قضاوت قرار مي گيرد و چون معمولاً در پايان دوره آموزشي است، به آن ارزشيابي پاياني نيز گفته مي شود.
ب) دسته بندي براساس معيار مورد استفاده و تفسير نتايج
-
ارزشيابي وابسته به معيار يا ارزشيابي معياري: در اين نوع ارزشيابي، آزمون ها براساس يک معيار مطلق تهيه مي شوند و مورد استفاده قرار مي گيرند. معيار يا ملاك ارزشيابي از پيش تعيين مي شود و عملكرد يادگيرنده در آزمون با توجه به آن مورد قضاوت قرار مي گيرد. اهداف آموزشي از پيش تعيين شده، نمونه معيار مطلق هستند و از فراگيران انتظار مي رود كه به آن اهداف دست يابند يا به سطح معيني از عملكرد برسند.
-
ارزشيابي وابسته به هنجار يا ارزشيابي هنجاري: در اين ارزشيابي، از آزمون هايي استفاده مي شوند که مبناي آنها معيارهاي نسبي است نه معيارهاي مطلق از پيش تعيين شده. وقتي براي ارزشيابي پيشرفت فراگيران را با يكديگر مقايسه كنيم، ارزشيابي هنجاري انجام داده ايم.
ج) دسته بندي براساس نحوه اجراي آن
-
ارزشيابي انفرادي
-
ارزشيابي گروهي
د) دسته بندي براساس موقعيت ارزشيابي کنندگان
-
ارزشيابي دروني (Internal Evaluation): ارزشيابي توسط كاركنان و دست اندركاران تهيه و اجراي برنامه يعني افراد درون برنامه انجام مي شود.
-
ارزشيابي بيروني (External Evaluation): ارزشيابي به وسيله اشخاصي كه خارج برنامه هستند انجام مي شود.
اعتباربخشی برنامه ای
اعتباربخشی برنامه ای با ماهیت ارزشیابی بیرونی خود در دسته ارزشیابی بر اساس موقعیت ارزشیابی کنندگان قرار می گیرد.
در اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﺎص در ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﻪ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺗﺄﻛﻴﺪ اﺻﻠﻲ روي ﺗﻚ ﺗﻚ ﻋﻮاﻣﻞ و ﻋﻨﺎﺻﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﻲ را ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻢ در ﻣﻮرد ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ورودي ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﻲ و ﻫﻢ در ﻓﺮآﻳﻨﺪ و ﺧﺮوﺟﻲ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ دﺳﺘﻴﺎري دوره داﺧﻠﻲ ﻣﻮرد اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ واﻗﻊ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه آﻣﺎدﮔﻲ ﺷﻐﻠﻲ و ﺣﺮﻓﻪاي اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ آﻣﻮزش ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﺧﺪﻣﺎت داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ، اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ و ﻗﺪرت اداري آن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﻣﺒﺬول ﻣﻲدارد.
معاونت بین الملل دانشگاه علوم پزشکی تهران هم راستا با اجرا و پیاده سازی فرایندهای اعتباربخشی موسسه ای بین المللی قصد دارد مکانیسم های اعتباربخشی برنامه ای با رویکردی بین المللی با همکاری و مشارکت موثر معاونت آموزشی دانشگاه و گروه های آموزشی را اجرا نماید. بر همین اساس یکی از برنامه های عملیاتی مهم مدیریت روابط بین الملل و اعتباربخشی و رتبه بندی معاونت بین الملل دانشگاه در سال 1393 مربوط به شناسایی گروه های آموزشی آماده در دانشگاه از یک سو و شناسایی انجمن های علمی معتبر در دنیا و به تفکیک گروه های آموزشی موجود در دانشگاه جهت پیاده سازی فرایند اعتباربخشی برنامه ای و در سطح بین المللی است. انتظار می رود این مهم علاوه بر شناسایی وضعیت موجود برنامه های آموزشی به استانداردسازی و بهبود کیفیت برنامه های آموزشی مطابق با استانداردهای قابل قبول جهانی کمک نماید. همچنین تاثیر مثبت در فرایند جذب دانشجویان خارجی و افزایش رضایتمندی دانشجویان داخلی و خارجی از نتایج موثر آن خواهد بود.
کارشناس مربوطه:
خانم تانيا آزادی
94 66 89 88 (21 98+) داخلی140